Τα τελευταία χρόνια η αγορά κατοικίας στην Κρήτη χαρακτηρίζεται από συνεχείς αυξήσεις τόσο των τιμών πώλησης όσο και των τιμών ενοικίασης. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε μετά την πανδημία του Covid-19, με πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες να παίζουν το ρόλο τους. Όμως πως αναμένεται να κινηθεί η αγορά το 2024; Θα διατηρηθεί η ίδια δυναμική ή θα μπει φρένο στο ράλι των τιμών;
Το 2023, όπως και τα αμέσως προηγούμενα έτη, η οικιστική αγορά στην Κρήτη χαρακτηρίστηκε από άνοδο της ζήτησης και από αύξηση των ξένων επενδύσεων, ιδίως για πολυτελείς κατοικίες σε προνομιακές τοποθεσίες και σε παραθαλάσσιους προορισμούς. Το αγοραστικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό ήταν πολύ μεγάλο, με την Ελλάδα να αποτελεί, συγκριτικά, αρκετά πιο φθηνή αγορά σε σχέση με τις περισσότερες, αν όχι όλες, τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που ευνοεί την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Αυτή η αύξηση της ζήτησης είχε ως επακόλουθο την άνοδο στις τιμές αγοραπωλησίας και μάλιστα η αύξηση των αξιών δεν φάνηκε να επηρεάζεται ούτε από το γεγονός ότι μειώθηκε ο αριθμός των νέων στεγαστικών δανείων, ως συνέπεια της διατήρησης των επιτοκίων δανεισμού σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Ωστόσο το 2024 δεν αποκλείεται να είναι μια χρονιά στην οποία θα γίνει, αν όχι «διόρθωση» των τιμών, τουλάχιστον ένας περιορισμός του ρυθμού αύξησης τους. Αφενός έχει ήδη αρχίσει να καταγράφεται μια σχετική «κόπωση» των Ελλήνων αγοραστών (αποτυπώνεται στη μείωση των νέων στεγαστικών δανείων) και αφετέρου δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ξένοι επενδυτές θα συνεχίσουν να αγοράζουν με τους ίδιους ρυθμούς (λόγω της αβεβαιότητας, που μπορεί να επιφέρουν απρόβλεπτες εξελίξεις σε γεωπολιτικό επίπεδο). Παρόλα αυτά, φαίνεται να υπάρχουν ακόμα τα συστατικά προκειμένου η αγορά κατοικίας στην Κρήτη να διατηρήσει τη δυναμική της. Η έλλειψη αξιόλογου αριθμού κατοικιών υψηλών ενεργειακών προδιαγραφών, όπως και η διατήρηση του κατασκευαστικού κόστους στα επίπεδα των τελευταίων ετών (με συνέπεια τη δυσκολία αποπεράτωσης νέων οικοδομών και άρα την καθυστέρηση στην αύξηση του κτιριακού αποθέματος) αποτελούν, μεταξύ άλλων, παράγοντες που μπορούν να συντελέσουν, ώστε η ζήτηση να παραμένει μεγαλύτερη της προσφοράς και έτσι το 2024 να είναι μια χρονιά, η οποία θα χαρακτηριστεί, απλώς, από ηπιότερη άνοδο στις αξίες, σε σχέση με τα έτη που προηγήθηκαν.
Αναφορικά με τις τιμές ενοικίασης κατοικιών στην Κρήτη, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται διαρκώς αυξήσεις, ιδιαίτερα στα προνομιακά ακίνητα (στα αστικά κέντρα και στους τουριστικούς προορισμούς). Σημαντικό ρόλο στο ράλι των τιμών έχει παίξει ο κλάδος των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μεγάλα ποσοστά πληρότητας όχι μόνο κατά την καλοκαιρινή περίοδο, αλλά, σε αρκετές περιπτώσεις και κατά την υπόλοιπη διάρκεια του χρόνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται κατά πολύ το απόθεμα των κατοικιών, που είναι διαθέσιμες για μακροχρόνια μίσθωση κι έτσι οι τιμές να πιέζονται προς τα πάνω λόγω υστέρησης της προσφοράς έναντι της ζήτησης.
Παρόλα αυτά η κατάσταση ενδέχεται κάπως να διαφοροποιηθεί το 2024, αφού κυβερνητικά μέτρα, όπως η παροχή κινήτρων σε ιδιοκτήτες κατοικιών, που δεν χρησιμοποιούνται, προκειμένου να τις ανακαινίσουν ώστε να τις διαθέσουν προς μίσθωση ή η υποχρέωση εκείνων, που διαθέτουν προς βραχυχρόνια μίσθωση τρία ή περισσότερα ακίνητα για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του αποθέματος των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών. Έτσι, ίσως και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις, προκειμένου, τουλάχιστον, να περιοριστεί ο ρυθμός αύξησης των τιμών ενοικίασης. Κάτι τέτοιο, πάντως, δεν μπορεί να θεωρηθεί και ως δεδομένο, καθώς η ζήτηση για μίσθωση κατοικίας στην Κρήτη παραμένει υψηλή λόγω της μεγάλης τουριστικής κίνησης, η οποία μάλιστα τα επόμενα χρόνια αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, όταν και θα ολοκληρωθούν τα μεγάλα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη (ο Νέος ΒΟΑΚ και το Νέο Αεροδρόμιο Ηρακλείου) και τα οποία και θα καταστήσουν ευκολότερη την πρόσβαση από άκρη σε άκρη του νησιού, ενώ θα συντελέσουν και στην άνοδο των ποσοστών επισκεψιμότητας του.
Αρθρογραφία του Γιώργου Μαράκη, Τμήμα Εκτίμησης Ακίνητης Περιουσίας – Danos Greece – an alliance member of BNP PARIBAS Real Estate
